به گزارش پایگاه خبری چالوس رسانه به نقل از پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» در یکی از روزهای پاییزی شهرستان سیمرغ، وقتی از میدان مرکزی تا کوچه‌های اطراف اداره بهزیستی قدم بزنید، کمتر خانواده‌ای را می‌بینید که از دغدغه‌های زندگی مشترک سخن نگوید. آمار رسمی اگرچه آرام و بدون شیب تند منتشر می‌شود، اما در نگاه محلی، طلاق دیگر به‌عنوان پدیده‌ای «دور از خانه» تلقی نمی‌شود؛ بلکه واقعیتی است که هر خانواده‌ای احتمال لمس آن را حس می‌کند.
کارشناسان امور اجتماعی معتقدند که تغییر سبک زندگی، کاهش تعاملات رو در رو، و جایگزینی ارتباطات مجازی به جای گفتگوهای خانوادگی، سه ضلع اصلی در افزایش آسیب‌های خانوادگی به‌ویژه طلاق هستند.
در این میان، تلفن همراه که در ظاهر ابزار ارتباط است، در بسیاری از خانواده‌ها به عامل انزوا و سکوت تبدیل شده است. برای بررسی دقیق‌تر این مسئله، با سه تن از اهالی و کارشناسان گفتگو کرده ایم؛ گفتگویی که حاصل آن نه عدد و رقم، بلکه روایتی واقعی از زیست اجتماعی مردم مازندران است.
خانواده امروز درگیر یک سکوت مدرن است
حسین امیری کارشناس امور خانواده نخستین کسی است که با لحنی آرام اما جدی از زنگ خطر سخن گفت: خانواده امروز درگیر یک سکوت مدرن است. اعضا کنار هم زندگی می‌کنند اما با هم حرف نمی‌زنند. وقتی گفتگو از خانه حذف شود، احساسات خاموش می‌شوند و misunderstanding یا همان سوءتفاهم جای ارتباط را می‌گیرد. در مشاوره‌ها می‌بینیم که بسیاری از پرونده‌های طلاق، ریشه در همین عدم گفت‌وگو دارند، نه مشکلات اقتصادی.
وی خاطرنشان کرد: در اغلب پرونده‌هایی که در سال گذشته در واحد مشاوره پیش از طلاق در شهرستان بررسی شده، بیش از نیمی از زوجین اظهار کرده‌اند که ارتباط کلامی روزانه‌شان کمتر از ده دقیقه بوده است. او می‌گوید این رقم، در ظاهر ساده است اما «به زبان اجتماعی یعنی خانواده‌ای در آستانه فروپاشی آرام».
این کارشناس امور خانواده به تغییر نقش تلفن همراه در روابط خانوادگی اشاره کرد و افزود: وقتی گوشی تبدیل به همراه همیشگی ذهن و دل افراد می‌شود، خانواده در رقابت نابرابر با شبکه‌های اجتماعی می‌ماند. همسرها از روزمرگی هم خبر ندارند، اما از استوری دوستان مجازی‌شان کاملاً مطلع‌اند؛ این یعنی واگذاری بخش بزرگی از احساس و زمان به دنیایی که در آن هیچ تعهدی وجود ندارد.
فرآیند تدریجی فروپاشی گفتگو
مرتضی بخشی روان‌شناس اجتماعی و مدرس مهارت‌های زندگی، نگاه علمی‌تری به مسئله دارد؛ طلاق را نه صرفاً نتیجه اختلافات زناشویی، بلکه «فرآیند تدریجی فروپاشی گفت‌وگو» می‌داند.
وی اظهار کرد: پدیده طلاق در مازندران دیگر پنهان نیست. آمارها نشان می‌دهد در سه سال اخیر، نسبت ازدواج به طلاق در برخی شهرستان‌ها به حد هشدار نزدیک شده. اما نکته اینجاست که طلاق همیشه با حکم دادگاه شروع نمی‌شود؛ بلکه از جایی آغاز می‌شود که دو نفر دیگر برای هم حرفی ندارند.
این روان‌شناس اجتماعی معتقد است که تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی، در عین سودمندی، نقش پررنگی در فرسایش ارتباط انسانی ایفا کرده‌اند.
بخشی ادامه داد: برخلاف ظاهر شاد و پرهیاهوی فضای مجازی، بسیاری از زوج‌ها در خلوت خود احساس تنهایی می‌کنند. چون مقایسه دائمی با زندگی دیگران، نارضایتی پنهان ایجاد می‌کند. در نتیجه، گفتگو در خانواده جای خود را به قضاوت و سکوت می‌دهد.
وی تأکید کرد: آموزش مهارت گفتگو باید از مدارس آغاز شود، نه از دفتر مشاوره طلاق؛ وقتی نوجوان یاد بگیرد احساسش را بیان کند و شنونده فعالی باشد، در آینده ازدواجش پایدارتر می‌شود. ما سال‌هاست فقط به آموزش علمی فکر می‌کنیم، اما مهارت زندگی واقعی را فراموش کرده‌ایم.
روایت شهروند سیمرغی از گسست ارتباط در عصر مجازی
داوود کریمی یکی از شهروندان شهرستان سیمرغ؛ با اشاره به تجربه‌های شخصی خود از تغییر روابط خانوادگی در سال‌های اخیر اظهار کرد: خانواده‌هایی را در محله خود دیده است که به‌دلیل نفوذ و تأثیر فضای مجازی، دچار تنش و گسست ارتباطی شده‌اند.
وی افزود: در گذشته اعضای خانواده پس از پایان روز کاری، دور یک سفره جمع می‌شدند و گفت‌وگو بخشی از عادت روزمره‌شان بود؛ اما امروز تلفن‌های همراه جای آن گفت‌وگوها را گرفته‌اند و حتی بر سر میز غذا نیز سکوت حاکم است.
این شهروند با تأکید بر نقش والدین در شکل‌دهی به الگوهای رفتاری فرزندان خاطرنشان کرد: کودکان و نوجوانان رفتار والدین را بازتاب می‌دهند. هنگامی که پدر و مادر به جای گفت‌وگو از طریق پیام‌رسان‌ها ارتباط برقرار می‌کنند، طبیعی است که نسل بعدی در مهارت ارتباط چهره‌به‌چهره ضعف پیدا کند.
کریمی در پایان با اشاره به اهمیت بازسازی فرهنگ گفتگو در خانواده‌ها پیشنهاد کرد نهادهای فرهنگی و آموزشی برنامه‌های هدفمندی برای آموزش مهارت ارتباطی در محیط خانواده تدوین و اجرا کنند تا این چرخه سکوت و انزوا در روابط خانوادگی متوقف شود.
در نهایت، آنچه از روایت شهروندان و تحلیل کارشناسان برمی‌آید، این است که سکوت حاکم بر خانه‌های امروز، تنها حاصل خستگی یا کمبود وقت نیست؛ بلکه پیامد مستقیم تغییر سبک زندگی و مصرف بی‌ضابطه رسانه‌هاست.
خانواده، به‌عنوان نخستین نهاد اجتماعی، نیازمند بازگشت به گفتگو و بازسازی پیوندهای عاطفی است. اگر گفتگو دوباره به خانه‌ها بازگردد، شاید بتوان بخشی از شکاف نسلی و تنهایی مدرن را ترمیم کرد؛ چراکه در نهایت، هیچ فناوری‌ای جای گرمای انسانی یک گفت‌وگوی ساده را نخواهد گرفت.
گزارش: علیرضا توکلی
انتهای خبر/
