به گزارش پایگاه خبری چالوس رسانه، سازمان حفاظت محیط زیست در واکنش به گزارش کمیسیون امور داخلی مجلس درباره آتشسوزی جنگلهای هیرکانی منطقه الیت، با ارائه توضیحاتی، اقدامات گسترده نیروهای این سازمان و همکاری بیندستگاهی در مهار آتش را تشریح کرده و تاکید کرد که نقش عوامل انسانی عامل اصلی این حریقهاست و برداشت چوبهای افتاده طبق قانون ممنوع است.
بیش از ۴۰ روز از سوختن الیت مازندران در آتش گذشت، آتش سوزی گسترده ای که جنگلهای «وشتاز» الیت از ۱۰ آبان سه بار در آتش سوخت.
ابتدا با شعلهای محدود در حدود ۵۰۰ متر آغاز شد اما خشکی بیسابقه جنگل، شیب تند ارتفاعات و کانونهای زیرخاکستر باعث شد حریق هر روز دوباره شعلهور شود. نیروهای مردمی، منابع طبیعی و محیطزیست چندین بار آتش را مهار کردند اما وزش باد و آتش زیرخاکستر، کنترل آن را دشوار کرد.با وجود همه تلاش ها وهمدلی مردم، حضور گسترده نیروهای امدادی و استفاده از تجهیزات هوایی و زمینی، الیت همچنان تا اول آذر سوخت و در این روز هفت بالگرد و دو فروند ایلوشین همچنان در منطقه فعال بودند. جلسه فوقالعاده ستاد بحران با حضور مسئولان لشکری و کشوری برگزار شد و تصمیماتی همچون اعزام چند خودروی آتشنشانی و ۲۵ نیروی تخصصی از تهران و کرج اتخاذ شد.
همچنین رئیس سازمان محیطزیست با هماهنگی وزارت خارجه درخواست اعزام دو هواپیما و یک بالگرد خارجی را ثبت کرد دو پهپاد مجهز به دوربین حرارتی از سوی هلالاحمر به منطقه اعزام شد. با وجود تلاشهای گسترده، آتش زیر برگها پنهان شده و با وزش باد دوباره شعلهور میشد ولکهگیری در دستور کار قرار گرفت.و پس از ۲۲ روز تلاش بیوقفه نیروهای امدادی، مردم محلی، یگانهای حفاظت و تجهیزات هوایی، آتشسوزی الیت مهار شداین حریق نشان داد جنگلهای کهن هیرکانی در برابرپدیدههایی مانند خشکسالی و تغییرات اقلیمی بسیار آسیبپذیر هستند و کوچکترین غفلت میتواند به بحرانی ملی تبدیل شود. با این حال، تلاش هماهنگ همه نیروها نشان داد که عزمی ملی برای حفاظت از این سرمایههای طبیعی وجود دارد.
با گذشت بیش از ۴۰ روز از آتشسوزی جنگلهای هیرکانی منطقه الیت در مازندران، کمیسیونهای تخصصی مجلس شورای اسلامی با تشکیل جلسات مشترک به بررسی علل و عوامل این حادثه پرداختند.رضا حاجیپور،سخنگوی کمیسیون آب، منابع طبیعی، کشاورزی و محیط زیست، با قرائت گزارش بازدید و جلسات کارشناسی اعلام کرد: آتشسوزی به صورت لکهای در وسعت حدود ۲۰۰ هکتار رخ داده، اما سطح تخریب واقعی پوشش گیاهی حدود ۱۰ هکتار برآورد شده است.
این کمیسیون به همراه کمیسیون شوراها و با حضور مسئولان استانی و ملی مانند استاندار مازندران، رئیس سازمان مدیریت بحران، رئیس سازمان منابع طبیعی و نمایندگان دستگاههای مرتبط، در تاریخهای ۵ و ۱۶ آذرماه جلسه مشترک برگزار کرد.
در گزارش تأکید شده که آتشسوزیهای سالانه در صورت عدم مدیریت جامع، میتواند به بحرانی جدی برای رویشگاههای طبیعی کشور تبدیل شود.عوامل اصلی گسترش این بحران شامل قرارگیری ایران در منطقه خشک و نیمهخشک، خشکسالیهای اخیر، تغییرات اقلیمی و عدم وجود مشوقهای اقتصادی برای مشارکت جوامع محلی عنوان شده است.
لزوم عزم ملی برای نجات سرمایههای طبیعی و بهرهگیری از تجارب موفق کشورهای پیشرو در این حوزه مورد تأکید قرار گرفت.با بررسی کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور هم مرتضی محمودی،سخنگوی این کمیسیون، نیز در گزارش خود بیان کرد:جنگلهای هیرکانی با قدمت بیش از ۴۰ میلیون سال، از ارزشمندترین اکوسیستمهای جهان و نقش حیاتی در حفظ تنوع زیستی و تعادل اقلیمی دارند.
وسعت این جنگلها در کشور حدود دو میلیون هکتار است که بیش از یک میلیون هکتار آن در استان مازندران واقع شده.علاوه بر عوامل طبیعی مانند گرمای هوا، کاهش بارندگی، خشکسالی و خشکی بیسابقه خاک، نقش عوامل انسانی (عمدی یا غیرعمدی) و کمرنگ شدن فرهنگ بومی حفاظت از جنگل نیز در وقوع آتشسوزی مؤثر بوده است.·
جنگلهای هیرکانی علاوه بر تهدید آتشسوزی، با چالشهای دیگری از جمله فرسایش خاک، آلودگی رودخانهها، کاهش تنوع زیستی، خشکیدگی درختان، تعرض به حریم جنگل، شکار غیرقانونی، قطع درختان و توسعه ساختوسازهای غیراصولی نیز مواجه هستند.و در نهایت هر دو کمیسیون بر ضرورت مدیریت جامع،تقویت هماهنگی بیندستگاهی، توجه به تغییرات اقلیمی و لزوم مشارکت جوامع محلی در حفاظت از جنگلهای هیرکانی به عنوان میراث طبیعی ملی تأکید کردهاند.
«انفعال» ادعایی در آتشسوزی الیت «تناقضآمیز» است
سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به گزارش شماره ۵۴ مورخ ۱۷ آذر ۱۴۰۴ کمیسیون امور داخلی و شوراهای مجلس شورای اسلامی درباره «بررسی علل و عوامل وقوع آتشسوزی در جنگلهای هیرکانی منطقه الیت»، توضیحاتی را با هدف تنویر افکار عمومی و نمایندگان مجلس ارائه کرد.به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، در این توضیحات آمده است: بر اساس متن گزارش کمیسیون، آتشسوزی جنگلهای الیت در سه مرحله و در مناطق مختلف رخ داده و در هر مرحله با حضور و تلاش نیروهای یگان حفاظت منابع طبیعی، محیط زیست، نیروهای واکنش سریع و همراهی نیروهای بومی و مردمی مهار و اطفا شده است. با این حال، در بخش دیگری از گزارش، از «انفعال سازمان حفاظت محیط زیست» در مواجهه با بحران یاد شده که این ادعا با محتوای پیشین گزارش در تناقض آشکار است.سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرده است: از ساعات ابتدایی وقوع آتشسوزی، نیروهای عملیاتی و محیطبانان استان مازندران به همراه نیروهای کمکی از استانهای تهران، گلستان، البرز و قزوین در منطقه حضور فعال داشتهاند و با بسیج امکانات، هماهنگی بیندستگاهی، بهرهگیری از بالگردها و هواپیماهای آبپاش و حتی استفاده از ظرفیتهای بینالمللی، در مهار آتشسوزی نقش مؤثر ایفا کردهاند. همچنین برخی معاونان سازمان بهصورت شبانهروزی در محل حادثه حضور داشته و در مدیریت بحران مشارکت مستقیم داشتهاند.
در بخش دیگری از این پاسخ، سازمان حفاظت محیط زیست به بند مربوط به «عدم صدور مجوز پاکسازی درختان افتاده» اشاره کرده و توضیح داده است که این موضوع نه ناشی از سلیقه مدیریتی، بلکه مبتنی بر حکم صریح قانون است. مطابق ماده ۳۶ قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت، هرگونه بهرهبرداری چوبی از جنگلها ممنوع بوده و برداشت درختان افتاده یا شکسته صرفاً در شرایط خاص و فقط توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور امکانپذیر است.این سازمان همچنین با استناد به شواهد علمی و تجربیات جهانی تاکید کرده است که بیش از ۹۰ درصد آتشسوزیهای جنگلی منشأ انسانی دارند و نسبت دادن این حوادث به وجود چوبهای افتاده، نادیده گرفتن نقش عوامل انسانی و زمینهسازی برای بهرهبرداری از جنگلهای بکر و کهنسال کشور است. به گفته کارشناسان، چوبهای افتاده نهتنها عامل اصلی گسترش آتش نیستند، بلکه با حفظ رطوبت، کاهش سرعت گسترش حریق، جلوگیری از سیلاب و تکمیل چرخههای اکولوژیک، نقش مهمی در پایداری جنگل دارند.در پایان، سازمان حفاظت محیط زیست هشدار داده است که تقلیل مسئله آتشسوزی به «چوبهای افتاده» میتواند به کمرنگ شدن مسئولیت انسانی و مشروعیتبخشی به برداشت چوب از جنگلهای بکر منجر شود. این سازمان خواستار اصلاح روایتهای نادرست، پرهیز از استفاده ابزاری از بحرانها و تدوین و اجرای فوری طرح ملی مدیریت پایدار جنگلها بر پایه اصول علمی و بومشناختی شده است تا حفاظت از جنگلهای هیرکانی و دیگر جنگلهای کهنسال کشور تضمین شود.
جنگلهای کهن هیرکانی در برابر پدیدههایی مانند خشکسالی و تغییرات اقلیمی بسیار آسیبپذیرند و کوچکترین غفلت میتواند فاجعهای ملی بیافریند. با این حال، این رویداد نشان داد که حفاظت از این میراث طبیعی با عزم ملی و مشارکت همه جانبه امکانپذیر است.
منبع: farsnews.ir/M_nazari7930/1765716588404529904
