به گزارش پایگاه خبری چالوس رسانه به نقل از پایگاه خبری تحلیلی بلاغ؛ سیدمحمد بحرینیان، صنعتگر و پژوهشگر توسعه، در حاشیه دومین روز از برگزاری نمایشگاه خودرو، قطعات، لوازم یدکی و صنایع وابسته مازندران اظهار کرد: امروز با یک گذار تاریخی در اقتصاد ایران روبهرو هستیم، اما متأسفانه این گذار نشان میدهد که ارادهای جدی برای درسآموزی از تجارب گذشته وجود ندارد.
وی افزود: هنوز ذخایر دانایی و سرمایه فکری در کشور بهاندازهای هست که بتوان مشکلات اساسی اقتصاد ایران را حل کرد، اما با ساختار فعلی تصمیمگیری و نظام ناکارآمد برنامهریزی، این ظرفیت بالفعل نخواهد شد.
این پژوهشگر اقتصادی با اشاره به موانع خارجی و داخلی توسعه صنعتی گفت: غرب اساساً نمیخواهد ایران در صنعت و تولید به توفیق برسد و تلاش میکند مشاغل مهم صنعتی به نیروهای ناکارآمد و ماشینآلات ضعیف واگذار شود تا چرخه وابستگی حفظ شود.
بحرینیان ادامه داد: بارها در برابر تصمیمات مجلس و دولت دچار شگفتی میشویم؛ تصمیماتی که نهتنها مسئلهمحور نیستند، بلکه انحرافات موجود در اقتصاد کشور را تشدید کردهاند.
وی تصریح کرد: تصمیمگیران اقتصادی نباید خود ذینفع باشند یا تحت نفوذ عوامل بیگانه قرار گیرند، چراکه در چنین شرایطی، سیاستگذاری اقتصادی از مسیر منافع ملی خارج میشود.
نگاهی به تاریخ ورود خودرو به ایران
این پژوهشگر اقتصادی با مرور تاریخی صنعت خودرو گفت: نخستین خودروی مرسدسبنز با موتور احتراقی در سال ۱۲۷۳ شمسی اختراع شد و نخستین خودروی رنو نیز در سال ۱۲۷۷ شمسی ساخته شد.
وی افزود: قدیمیترین خودروی وارداتی به ایران یک دستگاه رنو مدل سال ۱۹۰۰ بود که در سال ۱۲۷۹ شمسی وارد کشور شد و از همان سالها، مسیر وابستگی به واردات خودرو شکل گرفت.
بحرینیان خاطرنشان کرد: در سال ۱۳۰۲، تعداد ۳۹۸ دستگاه خودروی سواری وارد ایران شد و بهتدریج بازار مکاره واردات گسترش یافت؛ بهگونهای که در سال ۱۳۰۸ روزنامه رسمی ایران نوشت «هر روز مثل سیل به مملکت ما اتومبیل میریزند و در عوض، هستی ما را میبرند و ما بدان دلخوش شدهایم».
وام خارجی، بدهی و تصمیمات کوتاهمدت
وی با اشاره به نحوه تصمیمگیری در نظام اقتصادی کشور گفت: در دوران جنگ تحمیلی، هیچ قرارداد جدیدی برای اخذ وام و اعتبارات خارجی میانمدت منعقد نشد، اما پس از کاهش قیمت نفت در سال ۱۳۷۳، بهدلیل نبود نظارت، بحران بازپرداخت بدهیها به وجود آمد؛ بهگونهای که حتی اطلاعی دقیق از میزان بدهیها وجود نداشت.
بحرینیان افزود: دولت در آن مقطع تنها به دنبال حل معضلهای فوری و کوتاهمدت بود و همین امر موجب شد با سررسید بدهیهای خارجی، آثار سوء تعهدات نمایان و مشخص شود که میزان بدهیها بیش از توان پرداختی کشور است.
جنگ؛ تنها دوره تراز مثبت تجاری
این پژوهشگر اقتصادی ادامه داد: نخستین ثبت واردات خودرو به کشور به سال ۱۲۸۹ شمسی بازمیگردد که تنها سه دستگاه خودرو وارد ایران شد.
وی افزود: نکته قابلتأمل این است که در فاصله سالهای ۱۳۳۸ تا ۱۴۰۲، تنها در دوران جنگ تحمیلی، ارزش هر تن صادرات ایران بیشتر از ارزش واردات بوده و در سایر دورهها هرگز به چنین وضعیتی دست نیافتهایم.
بحرینیان تصریح کرد: بیبرنامگی در کشور موجب بروز بلایای متعدد اقتصادی شده است و تجربه نشان میدهد که با اتکا به واردات، هرگز به پیشرفت و ارتقای کیفیت تولید دست نخواهیم یافت؛ چراکه کیفیت، نیازمند برنامه، دانش و راهبرد صنعتی است.
قانونگذاری ناکارآمد و موانع توسعه خودرو
وی اظهار کرد: در دوران جنگ، کشورهای دنیا اعتبارات اسنادی ایران را معتبر میدانستند و در همان زمان، کشور در حال بازپرداخت بدهیهای بهجامانده از دوران شاهنشاهی نیز بود.
این پژوهشگر اقتصادی افزود: اثرات قوانین نیمبند و فشل اقتصادی آن بود که صنعت خودرو نتوانست به پیشرفت واقعی دست یابد.
بحرینیان با استناد به کتاب تاریخ شفاهی ایران گفت: دنیا نمیخواهد ایران به پیشرفت صنعتی برسد و در این میان، آمریکا در صدر مخالفان توسعه صنعتی ایران قرار داشته است.
وی ادامه داد: شناخت دشمن از ما در برخی موارد حتی بهتر از شناخت خودمان است و برای توقف تولید و صنعت، برنامهریزیهای منسجم و متفاوتی را دنبال کرده است.
توسعه صنعتی؛ نیازمند چیدمان هدفمند صنایع
این پژوهشگر اقتصادی خاطرنشان کرد: دشمن با اعمال مجموعهای سازمانیافته از تحریمها تلاش کرد مانع پیشرفت صنعت خودرو ایران شود و در مقابل، ناتوانی نظام برنامهریزی اقتصادی کشور، امکان مقابله مؤثر با این تهدیدها را سلب کرد.
وی تأکید کرد: توسعه، حاصل صنعت است و توسعه صنعتی نیز نتیجه چیدمان صحیح صنایع منتخب است؛ تشخیص این چیدمان، رکن اصلی توسعهیافتگی محسوب میشود.
بحرینیان افزود: توسعه نتیجه تعامل پیچیده عوامل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است و تنها با یک برنامه جامع توسعه صنعتی میتوان به آن دست یافت؛ رویکردی راهبردی که سالهاست در کشور مغفول مانده است.
درسهایی از چین و کره جنوبی
وی تصریح کرد: بدون برنامه از پیش تعیینشده، هرگز توسعه شگفتانگیز چین رخ نمیداد و امروز شاهد رکوردهای منحصربهفرد تولیدی در چین و کشورهایی مانند کره جنوبی نبودیم.
این پژوهشگر اقتصادی گفت: دلیل اصلی موفقیت صنعت خودرو چین، بهکارگیری عقل سلیم و پایبندی به برنامه است.
بازار خودرو و هزینههای پنهان
بحرینیان با اشاره به جذابیت بازار خودروی ایران برای کشورهای خارجی گفت: در فاصله سالهای ۱۳۷۰ تا ۱۴۰۱، نسبت فروش خودرو به صادرات نفت و گاز، بنا بر منابع غیررسمی، حدود ۱۵ درصد بوده است.
وی افزود: سالانه حدود ۱۷ میلیارد دلار خسارت ناشی از آلودگی هوا به سلامت ایرانیها وارد میشود، در حالی که با سرمایهگذاری هدفمند میتوان به طراحی موتورهای جدید دست یافت و این هزینهها را کاهش داد.
تعارض نهادی و ضعف مدیریت
این پژوهشگر اقتصادی اظهار کرد: در ایران، سازمانهای متعددی همزمان سیاستگذاری اقتصادی میکنند و هر سازمان میتواند تصمیم سازمان دیگر را وتو کند؛ این تعارض نهادی، یکی از موانع اصلی توسعه است.
وی تأکید کرد: توسعه، نیاز حیاتی اقتصاد ایران است و نخبگان باید در کانون تصمیمگیریهای اقتصادی قرار گیرند.
بحرینیان گفت: اگر مدیران باهوش در رأس امور باشند، افراد باهوشتر از خود را به کار میگیرند، اما مدیران ضعیف برای حفظ موقعیت خود، افراد ناتوان را پیرامونشان جمع میکنند و نتیجه این دو رویکرد کاملاً روشن است.
راهحل درونزا، نه بیرونگرا
وی خاطرنشان کرد: افراد ناکارآمدی که خود مسبب بحران و توسعهنیافتگی هستند، در مواجهه با مشکلات اساسی نیز توان حل مسئله ندارند.
بحرینیان تصریح کرد: مدیر کارآمد دستور نمیدهد چه کاری انجام شود، بلکه مسیر توسعه را نشان میدهد و بستر آن را فراهم میکند.
این پژوهشگر اقتصادی در پایان گفت: بیتردید راهحل چالشهای اقتصادی کشور را نمیتوان در «کوله دشمن» جستوجو کرد و مسیر نجات اقتصاد ایران، از درون و با تکیه بر عقلانیت، برنامه و نخبگان میگذرد.
انتهای خبر/
